انواع آسیب های رایج چشمی و اقدامات فوری در زمان لازم
برخی از صدمات شایع چشم، مانند زخم های عمیق ناشی از تصادفات، ممکن است نیاز به درمان فوری یا جراحی داشته باشند تا از آسیب دائمی چشم و در نتیجه از دست دادن بینایی جلوگیری شود. اگر نگران آسیب دیدگی چشم خود هستید، به یک چشم پزشک مراجعه کنید. از سوی دیگر، خراش های ساده هم ( پس از مراجعه به چشم پزشک جهت کسب اطمینان از عدم عفونت و عوارضی نظیر آن ) به نظارت نیاز دارند.
در این قسمت از بهداشت و سلامت نمناک به شما کمک می کنیم تا در صورت ابتلا به بیماری های شایع چشمی به ویژه در مواقع ضروری اقدامات لازم را انجام دهید. به یاد داشته باشید که اقدامات احتیاطی ایمنی مانند استفاده از عینک ایمنی یا عینک آفتابی بهترین روش برای جلوگیری از آسیب دیدگی چشم و حفظ سلامت بینایی می باشد.
آسیب دیدگی و ضربه به چشم و اقدامات فوری هرکدام
سایش قرنیه
(پارگی چشم معمولاً به مراقبت های فوری نیاز دارد) دلایل عمده ایجاد سایش در سطح چشم (خراش قرنیه)، وجود جسم خارجی مانند گرد و غبار یا شن و ماسه در چشم یا مالش چشم می باشد. سایش قرنیه بسیار ناخوشایند است و باعث قرمزی چشم و حساسیت شدید به نور می شود. اگر می دانید چیزی روی چشم شما خراشیده شده است، بسیار مهم است که به دنبال چشم پزشک یا یک مرکز فوریت های پزشکی یا مرکز مراقبت های فوری برای درمان آسیب دیدگی چشم خود بروید. خراش ها همچنین می توانند چشم شما را در معرض عفونت باکتری ها یا قارچ ها قرار دهند.
انواع خاصی از باکتری ها و قارچ ها می توانند از طریق خراش وارد چشم شده و در عرض ۲۴ ساعت آسیب جدی وارد کنند. این عمل حتی می تواند منجر به نابینا شدن فرد گردد. همچنین به یاد داشته باشید که عفونت های ناشی از آسیب دیدگی چشم مانند خراش می تواند از منابع غیر منتظره مانند ناخن انگشتان کودک یا شاخه های درخت نشات بگیرد. اگر چشم شما خراشیده شده است، آن را مالش ندهید و یا آن را با باند نپوشانید زیرا محیطی تاریک و گرم محیطی ایده ال برای رشد باکتری هاست. برای بررسی این نوع آسیب دیدگی چشم در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
وارد شدن جسمی خارجی به چشم :
اگر جسم خارجی مانند فلز یا مثلا قلاب ماهی گیری وارد چشم شما شد، بلافاصله به اورژانس / مرکز مراقبت های فوری مراجعه کنید. هرگونه عمل خودسرانه مانند مالش چشم یا برداشتن جسم توسط خود تان آسیب های جدی در پی دارد. در صورت امکان، برای محافظت، محافظ چشم را به آرامی روی چشم خود بچسبانید و سپس از پزشک کمک بگیرید. همچنین ممکن است جسم خارجی وارد چشم شده باشد اما در قرنیه نفوذ نکرده باشد.
اجسام خارجی فلزی می توانند به سرعت یک زخم قابل توجه ایجاد کنند. بنابراین چشم پزشک شما باید این اجسام خارجی را در اسرع وقت خارج نماید.
سوختگی شیمیایی :
پاشیدن هرگونه ماده غیر از آب تمیز به چشم، ممکن است آسیب زا باشد. در برخی از موارد سوزش چشم خفیف بوده و با گذشت اندک زمانی رفع می شود اما در مواردی می توانند صدمه جدی وارد کنند. برخی از ترکیبات شیمیایی آسیب زا عبارتند از :
– اسید:
به عنوان یک قاعده کلی، اسیدها می توانند قرمزی و سوزش قابل توجهی ایجاد کنند اما به راحتی شسته خواهند شد.
– مواد شیمیایی اساسی (قلیایی) :
اگر چه چنین به نظر نمی رسد اما بسیار خطرناک تر هستند. قلیاها به اندازه اسیدها باعث درد یا قرمزی چشم نمی شوند. برخی از نمونه های مواد قلیایی پاک کننده های فر، تمیز کننده های کاسه توالت و حتی گرد و غبار هستند. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و سوختگی معمولاً به دلیل پاشیدن مایعات در چشم شما ایجاد می شود اما می تواند از راه های دیگری نیز ایجاد شود، مانند مالش چشم و انتقال ماده شیمیایی از دست به چشم یا اسپری شدن اسپری مو یا سایر مواد آئروسل در چشم. اگر چنین موادی وارد چشم شما شد، حدود ۱۵ دقیقه سر خود را زیر یک جریان ثابت آب گرم شیر قرار دهید.
فقط بگذارید تا به چشم و پایین صورتتان برسد و سپس با چشم پزشک یا اورژانس / مرکز مراقبت های فوری تماس بگیرید تا ببینید چه چیزی برای آسیب دیدگی چشم شما توصیه می شود. از طریق تلفن به شخص بگویید دقیقاً چه نوع ماده ای به چشم شما وارد شده و تاکنون در مورد آن چه اقداماتی انجام داده اید. اگر دچار تاری دید شدید یا چشم بیش از اندازه قرمز بود، پس از شستشو با آب، فوراً به چشم پزشک یا اورژانس یا مرکز مراقبت های فوری بروید.
می توانید یک کمپرس خنک و مرطوب یا یک کیسه یخ روی چشم خود قرار دهید اما آن را روی چشم مالش ندهید. بسته به ماده، اثرات قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی می تواند متفاوت باشد. این آسیب ها ممکن است تحریک جزئی و قرمزی چشم تا آسیب جدی چشم و حتی از دست دادن بینایی را در پی داشته باشد.
تورم چشم
تورم چشم و پلک می توانند در اثر ضربه به چشم ایجاد شوند. بهترین درمان فوری برای این نوع آسیب دیدگی، کمپرس یخ است. ممکن است یک کبودی ساده داشته باشید، اما باید با مراجعه به پزشک اطمینان حاصل کنید که آسیب داخلی وجود ندارد.
خونریزی زیر ملتحمه (خونریزی چشم)
این آسیب دیدگی چشم معمولاً بدتر از آنچه که هست به نظر می رسد. خونریزی زیر ملتحمه شامل نشت خون از یک یا چند پارگی در رگ خونی است که بین سفیدی چشم (صلبیه چشم) و پوشش شفاف آن (ملتحمه) قرار دارد. خونریزی زیر ملتحمه کاملاً شایع است و حتی از آسیب جزئی به چشم نیز رخ می دهد. ممکن است به بخش کوچکی از چشم محدود شوند، یا ممکن است در کل چشم امتداد داشته باشند و باعث می شوند که صلبیه سفید، قرمز روشن به نظر برسد. خونریزی زیر ملتحمه بدون درد است و باعث کاهش موقتی یا دائمی بینایی نمی شود و هیچ درمانی برای آن لازم نیست و در طی چند هفته، چشم به حالت طبیعی برمی گردد.
ایریتیس آسیب زا
عنبیه قسمت رنگی چشم است که اطراف مردمک چشم را احاطه کرده است. ایریتیس آسیب زا می تواند در اثر سوراخ شدن عنبیه چشم با ضربه جسم به چشم، مانند توپ یا دست ایجاد شود. ایریتیس آسیب زا معمولاً نیاز به درمان دارد و حتی با درمان پزشک هم خطر کاهش بینایی دائمی وجود دارد.
هایفما چشمی
هایفما (high-FEE-mah) خونریزی در قسمت قدامی چشم، فضای بین قرنیه و عنبیه است که شکستگی های استخوان های صورت اطراف چشم موجب آن می شود. هایفما و شکستگی های ناشی از ضربه از آسیب های جدی چشم و فوریت های پزشکی هستند. این عوامل به دلیل نیروی قابل توجه ضربه مانند برخورد توپ بیس بال، چوب هاکی یا پنجه، یا لگد زدن و … به صورت ایجاد می شوند.
اقداماتی که هنگام آسیب چشم باید انجام داد
در صورت آسیب دیدگی چشم، بلافاصله برای مشاوره با پزشک مربوطه تماس بگیرید. اکثر پزشکان چشم برای تماس با جراحات بعد از ساعات کاری عادی یا آخر هفته ها شماره تماس فوری دارند. در برخی شرایط خاص مانند آسیب دیدگی نفوذی یا بیرون آمدن چشمی از سوکت، ممکن است بهتر باشد فوراً به بیمارستان بروید بدون اینکه وقت بگذارید و سعی کنید با کسی تماس بگیرید. هنگامی که تحت مراقبت پزشک قرار گرفتید، اگر از لنزهای تماسی استفاده می کنید حتماً ذکر کنید تا به شما توصیه شود که آنها را خارج کنید یا خیر.
بسته به نوع آسیب دیدگی چشم، پزشک ممکن است بخواهد چشم خود را با آب یا محلول نمکی شستشو دهید. در شرایط جدی تر، ممکن است شما نیاز به جراحی داشته باشید. همه آسیب های چشم را به عنوان موارد اضطراری احتمالی درمان کنید و هرگز دریغ نکنید که بلافاصله با یک چشم پزشک تماس بگیرید یا به او مراجعه کنید. با بینایی خود ریسک نکنید و به یاد داشته باشید، شما فقط یک جفت چشم دارید.