آداب و رسوم شب یلدا در استان البرز

مردم استان البرز در شب یلدا چه رسومی دارند

شب یلدا یکی از خاطره انگیزترین شبهای سال است که اهالی خانه را دور هم جمع میکند . در این شب خداحافظی پاییز و سلام زمستان مردم هرمنطقه از کشورمان رسوم خاصی دارند که برای بسیاری از ما جالب است. در این مطلب میخواهیم درباره آداب و رسوم مردم استان البرز صحبت کنیم.

روستاهای استان البرز به ویژه روستاهای محور کرج – چالوس قدمتی هزارساله دارند و مانند نگینی پنهان در دل سلسله جبال البرز می درخشند.روستاییان این دیار به جشن های کهن ایران زمین علاقه مند هستند و آداب و رسومی ویژه و مختص خوددارند که در نوع خود دیدنی و شنیدنی است. جشن هایی که در فلات ایران به پا می شود عمدتاً ریشه در فرهنگ زرتشت دارند ولی جشن شب یلدا بسیار قدیمی تر از دوران زرتشت است. نیاکان ما روز اول زمستان را روز زایش مهر می نامیده اند. همه ایرانی ها و ساکنان فلات در این شب به شادمانی پرداخته و با فراموشی غم ها لحظاتی خوش را در کنار هم سپری می کنند.

بسیاری از اهالی روستاهای محور کرج – چالوس هنوز معتقدند که شب یلدا را باید سبک برگزار کرد. جوانان روستا در این شب با حضور در خانه بزرگ روستا چیستان هایی را که توسط بزرگان گفته می شود حل می کنند و به لطیفه گویی می پردازند.

با رسوم مردم استان البرز در شب یلدا بیشتر آشنا شوید

استان البرز همچون دیگر استان های کشورمان در شب یلدا دارای رسم و رسوم های مختلفی است. آیین شب یلدا از روزگاران بسیار دیر و دور در شهرها و روستاهای کهن در دامنه البرز جنوبی که اکنون استان البرز نامیده می شود با شور و حال خاصی برگزار می شده است.

البرز به جهت حضور اقوام مختلف که هر کدام آداب و آیین خاص خود را دارند استانی است، لبریز از فرهنگ هایی که ورود به هریک از آنها خارج از این فرصت است و مردم شناسی خاص خود را می طلبد، بی شک ضیافت شبانه یلدا در البرز آمیخته از فرهنگ های مختلف از آذری و مازنی گرفته تا کرد و لر و …؛ استانی با شب یلدایی خاص را تجربه می کند.

مردم روستاهای شهرستان طالقان مراسم شب چله به خانه بزرگ روستا رفته و طولانی ترین شب سال را در کنار یگدیگر و با شور و حال خاصی می گذرانند.

در شب چله، طالقانی ها دور کرسی نشسته و بزرگ ده با خواندن قران و دعا برای پرباری محصول در سال آینده شب نشینی را شروع می کنند.

زنان نیز تدارک پذیرایی را می بینند و تنقلات گذرادن این شب را از چند روز قبل فراهم می کنند. هندوانه، سنجد، گردو، گندم برشته، کدو تنبل پخته شده، انگور خشک شده، زالزالک از تنقلات این شب است.

یکی از رسوم زیبا و جالب مردم طالقان در این شب مراسم درجی سران و شال اندازی است که به عنوان میراث ناملموس و یا معنوی ثبت ملی شده است.

در این رسم جالب جوانان ده در شب چله به بالای بام خانه رفته و از سوراخ روی بام که اصطلاحاً به آن درجی می گویند شالی پشمی را که به آن کیسه ای بسته شده است را به پایین می فرستند و اهل خانه وقتی متوجه آن شدند، در آن کیسه میوه و دیگر تنقلات در آن ریخته و جوانان شال را بالا کشیده و وسایل داخل کیسه را بین خود تقسیم می کنند.

مردم استان البرز در شب یلدا چه رسومی دارند

از بازیهایی که مردم طالقان در شب چله انجام می دهند، انگشتر بازی و گدره بازی است که مردم با شور و حال خاصی آن را انجام می دهند.

خواندن اشعار محلی به همراه نی زدن از دیگر آیین ها مردم طالقان در شب چله است.

شال اندازی شب چله در طالقان

در جی سران طالقان دو آیین باستانی و سنتی بنام شال اندازی وجود دارد. دراین شب وقتی خورشید غروب می کند و چراغ ها روشن می شد این رسم آغاز می شد، به این ترتیب که خواستگار شالی پشمی برمی دارد و بالای بام خانه دختر مورد نظرش می رود و هدیه خود را که جوراب، چادر، گوشواره، النگو یا روسری است به گوشه شال می بندد و از سواخ خانه به پایین می فرستد.

اهل خانه شال را می بینند از خانه بیرون خارج می شوند و دختر تنها می ماند و در این حال دختر با پسر اندکی حرف می زند و هدیه را از شال باز می کند و به پدر و مادرش می دهد.

حال اگر مادر دختر موافق این وصلت باشد هدیه ای قابل قبول جایگزین آن می کند و تکان می دهد تا پسر آن را بالا بکشد ولی اگر مادر دختر موافق نباشد یک شی بی ارزش از جمله لنگه گیوه کهنه و پاره را جایگزین آن می کند که در این صورت پسر می فهمد که دیگر نباید اطراف این خانه آفتابی شود.

یکی از رسوم زیبا و جالب مردم طالقان در این شب مراسم درجی سران و شال اندازی است

درجی سران طالقان شبیه قاشق زنی چهارشنبه سوری

در جی سران یکی از آیین های شب یلدا در روستاهای طالقان است، در این شب جوانان با حضور در بیرون خانه این آیین را برگزار می کنند که البته مراسمی مشابه قاشق زنی در چهارشنبه سوری است.

اینگونه است که جوانان یک نخ بلند را به لنگه جوراب نویی می بندند و از سوراخ پشت بام که اهالی روستا از این سوراخ به نام درجی یاد می کنند پایین می فرستند و افراد خانه از آنچه در سفره شب چله فراهم کرده اند درون جوراب می ریزند و با اشاره جوراب بالا کشیده می شود.

دختران دم بخت طالقان در شب چله به تعبیرخانه می روند

یکی از رسوم دامنه های جنوبی البرز در طالقان به فال حافظ گرفتن اختصاص دارد. در شب سی ام آذر برای تفال به خانه ای به نام “تعبیر خانه” می روند.

تعبیرخانه یکی از خانه های قدیمی آبادی است، ۱۰ نفر از ریش سفیدهای آبادی دراین خانه گردهم می آیند و آفتابه ای مسی را در میان مجلس قرار می دهند، دختران دم بخت هم در پشت بام این خانه جمع می شوند و نیت می کنند و هر کدام از سوراخ گنبد خانه، نشانه ای از خود را به درون آن می اندازند.

۱۰ ریش سفید متاهل هر کدام به نوبت تفالی به دیوان حافظ می زنند و با خواندن اشعار دست در آفتابه برده و یک نشان بیرون می آورند؛ اگر فال خوب تعبیرشد خوشحال می شوند و اگر بد آمد باید تا سال دیگر صبر کنند؛ پس از پایان فال گیری از سوی خانواده دخترانی که فال شان خوب در آمده، یک سینی شیرینی و میوه به تعبیرخانه می آورند.